روز جهانی هپاتیت سالانه مقارن با ۲۸ جولای روز تولد دکتر برانچ بلومبرگ( ۲۰۱۱-۱۹۲۵) است. هپاتیت های ویروسی به واسطه ی آلودگی به یکی از ۵ نوع ویروس A، B، C، D و یا E ایجاد می شوند. همه ی این ویروس ها سبب التهاب کبد می شوند و هپاتیت های مزمن B و C می توانند منجر به سیروز و سرطان کبد شوند. هپاتیت های ویروسی یکی از تهدید های سلامت جهانی به شمار می روند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بهداشت ودرمان صنعت نفت غرب کشور ،
هپاتیت، التهاب کبد است. التهاب باعث درد و تورم خواهد شد.عوامل ایجاد کنندهٔ هپاتیت متعدد هستند. هپاتیت عمدتاً توسط یکی از 6 ویروس هپاتیتی ( E,D,C,B,A یا G ) ایجاد میشود. عامل ایجاد کنندۀ هپاتیت هر چه که باشد باعث التهاب کبد خواهد شد و کارکرد آن را مختل خواهد کرد. فقدان خونرسانی به کبد، سم، اختلالات خودایمنی، مصرف افراطی الکل، آسیب به کبد و مصرف بعضی داروهای خاص نیز میتواند باعث هپاتیت شود. با احتمال کمتر، عفونتهای ویروسی مثل منونوکلئوز و سایتومگالویروس نیز میتواند باعث هپاتیت شود.
هپاتیت آ (هپاتیت A ) چیست؟
هپاتیت آ، توسط ویروس هپاتیت آ ایجاد میشود که منجر به التهاب کبد شده و درد و تورم کبد را بدنبال خواهد داشت. هپاتیت آ با بقیه انواع هپاتیت فرق میکند و معمولاً خطرناک نبوده و به هپاتیت مزمن و سیروز (مثل آنچه در هپاتیت ب و ث دیده میشود) تبدیل نمیشود.
علائم هپاتیت آ چیست؟
ویروس هپاتیت آ، يک ماه قبل از ظهور علائم، در بدن شما وجود دارد. علائم زیر میتوانند یکباره ظهور پیدا کنند:
- تهوع
- استفراغ
- یرقان (زرد شدن پوست و سفیدی چشمها)
- تب پایین
- خستگی
- درد شکم علی الخصوص سمت راست
- ادرار تیره رنگ
- از دست دادن اشتها
- درد عضلانی
هپاتیت آ چگونه درمان میشود؟
داروی مشخصی برای درمان هپاتیت آ وجود ندارد. استراحت کافی، رژیم غذایی متعادل و پرهیز از مصرف الکل و داروهایی مثل استامینوفن. برای مصرف هر داروی غیر نسخه ای دیگری در این شرایط، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
چنانچه آب بدن بیمار از دست رفته است، درد شدید دارد و یا مشکلات خونی پیدا کرده است، شاید لازم به بستری شدن کوتاه مدت باشد.
مدت زمان سرایت بیماری چقدر است؟
بلافاصله بعد از آلوده شدن به ویروس و قبل از ظهور علائم، بیماری قابل سرایت است. جوانانی که از جهات دیگر سالم هستند، بیش از 2 هفته از شروع بیماری، آنرا سرایت نمیدهند، ولی کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است تا 6 ماه نیز بیماری را سرایت دهند.
روشهای پیشگیری از هپاتیت آ:
- تزریق واکسن که برای افراد بالای 2سال ایمن میباشد و تا 20 سال، ایجاد مصونیت میکند.
- شستشوی دستها با صابون و آب گرم قبل و بعد از آشپزی، بعد از توالت و تعویض کهنۀ بچه
- شستشوی صحیح میوه و سبزیجات قبل از مصرف و نیز پختن کامل گوشت و ماهی
- در صورت تماس با افراد مبتلا به هپاتیت آ، چنانچه قبلاً واکسن دریافت ننموده اید ویا قبلاً مبتلا نشده اید، بیدرنگ به پزشک مراجعه کنید.
هپاتیت ب (هپاتیت (B چیست؟ چگونه گسترش می یابد؟
هپاتیت ب، توسط ویروس هپاتیت ب ایجاد میشود. این ویروس از طریق تماس جنسیِ محافظت نشده انتقال می یابد. تزریق وریدی داروها با استفاده از سرنگ آلودۀ فردِ مبتلا نیز باعث انتقال بیماری خواهد شد. پرسنل بهداشتی (مثل پرستاران، کادر آزمایشگاهها و پزشکان) در صورت بریدگی ناگهانی توسط سرنگی که برای فرد آلوده استفاده شده است، خود نیز آلوده خواهند شد. این ویروس در حین زایمان از مادر آلوده به جنین انتقال می یابد. مسافرت به سرزمینی که هپاتیت ب در آنجا شایع است نیز به احتمال زیاد میتواند باعث ابتلا به بیماری شود.
علائم هپاتیت ب چیست؟
- از دست دادن اشتها
- تهوع
- استفراغ
- ضعف و خستگی
- درد شکم بخصوص اطراف ناحیه کبد
- تیره شدن ادرار
- یرقان
- درد مفاصل
علائم هپاتیت ب میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در صورت وجود علائم خفیف چه بسا حتی متوجه بیماری نشوید.
تشخیص هپاتیت ب چگونه است؟
تست خون به این منظور استفاده میشود. تست خونی عملکرد کبد و شرایط بیمار را در طول درمان مشخص خواهد کرد.
پزشک ممکن است کبد شما را با استفاده از اولتراسوند و یا اشعه ایکس مشاهده کند و چه بسا نیاز به نمونه برداری از کبد باشد.
آیا هپاتیت ب قابل پیشگیری است؟
بهترین راه پیشگیری، ارتباط جنسی محافظت شده (استفاده از کاندوم) و پرهیز از استفادۀ مشترک از سرنگ هاست.
برای پیشگیری، واکسن نیز وجود دارد. امروزه، تزریق این واکسن به تمام نوزادان در طی یک سال اول زندگی صورت میگیرد. این واکسن، ایمن بوده و در طی 6 ماه نیاز به 3 تزریق است. واکسن به تمام افراد در معرض خطر مثل کارکنان بهداشتی، تمام بچه ها، افرادی که به مناطق پر خطر از نظر شیوع این بیماری سفر می کنند، استفاده کننده های دارو و به افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند تزریق میشود.
هپاتیت ث (هپاتیت (C چیست؟ و چگونه گسترش می یابد؟
هپاتیت ث، توسط ویروس هپاتیت ث ایجاد میشود. این هپاتیت معمولاً از طریق تماس با فرآورده های خونی آلوده صورت میگیرد. استفادۀ مشترک از سرنگ افرادی که آلوده به هپاتیت ث هستند نیز باعث انتقال بیماری خواهد شد. در بین کادر بهداشتی، بریدگی ناگهانی توسط سرنگِ استفاده شده برای بیماران مبتلا نیز میتواند سبب انتقال بیماری شود. دریافت خون یا عضو پیوندی قبل از سال 1992میلادی نیز فرد دریافت کننده را جز افراد پرخطر محسوب خواهد کرد ) اصلاح تکنولوژی غربالگری خون در سال 1992 صورت گرفت). همچنین هپاتیت ث، از طریق سوزنهای استفاده شده برای خالکوبی قابل انتقال است. در موارد نادر، هپاتیت ث از مادر به جنین، از طریق تیغ ریش تراشی، مسواک و روابط جنسی قابل انتقال هست. خیلی مواقع، علت هپاتیت ث مشخص نمیشود.
هپاتیت ث انتقال نمی یابد مگر اینکه فرد، به نحوی با خون آلوده تماس داشته باشد. این بدان معنی است که ویروس ازطریق تماسهای اتفاقی مثل عطسه، سرفه، دست دادن، در آغوش گرفتن، بوسیدن، ظروف غذایی مشترک، شنا در استخر، توالتهای عمومی و تماس با دستگیره در قابل انتقال نیست.
خیلی از افراد در مواجهه اول با ویروس، احساس بیماری نمی کنند در عوض، ویروس در کبد آنها جایگزین میشود و باعث التهاب مزمن کبد میشود.
خیلی از افراد آلوده به ویروس هپاتیت ث، هیچ علامتی را برای سالها بروز نمیدهند. با این حال هپاتیت ث یک بیماری مزمن است و میتواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود.
علائم هپاتیت ث چیست؟
در ابتدا، هپاتیت ث معمولاً هیچ علامتی ندارد. ممکن است علائم شبه آنفولانزا بروز کند شامل:
- خستگی خفیف
- درد عضلات و مفاصل
- تهوع
- فقدان اشتها
- حساسیت به لمس ار محیط اطراف کبد
با پیشرفت بیماری، هنوز ممکن است علامتی ظاهر نشود. چنانچه علامتی وجود داشته باشد شامل موارد زیر، ممکن است باشد:
- خستگی
- تهوع
- استفراغ
- فقدان اشتها
- یرقان
- تب پایین
برای جلوگیری از انتقال بیماری:
- عدم اهدای خون
- عدم استفادۀ مشترک از وسایلی همچون تیغ ریش تراشی، مسواک (هرچند امکان انتقال از این طرق بسیار کم است.)
- استفاده از کاندوم در روابط جنسی
- در صورت تمایل به بارداری، بهتر است با پزشک مشورت شود. هرچند ویروس براحتی از مادر به جنین قابل انتقال نیست ولی بهتر است احتیاطات لازم صورت گیرد.
- عدم برقراری رابطه جنسی در طول دوران قاعدگی (زیرا ویروس هپاتیت ث براحتی از طریق خونریزی قاعدگی انتقال می یابد.)
در صورت ابتلا به هپاتیت ث، چه مراقبت هایی لازم است؟
باید یک رژیم غذایی سالم داشت و شروع به ورزش کرد. مشاوره با یک متخصص تغذیه برای داشتن یک رژیم غذایی سالم و عملی میتواند کارساز باشد. در مورد داروهایی که مصرف میکنید و همچنین داروهای بدون نسخه، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. از مصرف استامینوفن والکل اجتناب شود (زیرا سرعت پیشرفت بیماریهای کبد را زیاد میکنند).
آیا واکسن هپاتیت ث وجود دارد؟
نه. از آنجا که فرد مبتلا به هپاتیت ث مستعد ابتلا به هپاتیت آ و ب میباشد و در صورت ابتلا به آنها، آسیب بیشتری به کبد او وارد خواهد شد، لذا چنانچه هنوز به هپاتیت آ و ب مبتلا نشده باشد به وی واکسن آنها تزریق خواهد شد.
