پیشگیری و کنترل دیابت در بهداشت و درمان اهواز

 دکتر نسرین مدرس موسوی مسئول پزشکی خانواده بهداشت و درمان اهواز با اشاره به آغاز کار پزشکی خانواده در این منطقه گفت : برنامه پزشکی خانواده از سال 1379 آغاز شد در ابتدا بررسی و غربالگری 4 بیماری شایع را شروع کردیم، از آن سال تا کنون میزان پیگیری این روند و انجام غربالگری ها بیشتر شده و از سال 1390 تمامی بررسی ها و پیگیری ها به شکل پرونده های الکترونیک موجود می باشد.

مسئول پزشکی خانواده هدف اصلی در سیستم پزشکی خانواده و کلینیک دیابت را پیشگیری از بروز بیماری و کنترل عوارض ناشی از دیابت عنوان کرد و  گفت : در همه ی مراکز سلامت خانواده غربالگری و درمان بیماران مبتلا به دیابت در حال انجام است .

دکتر مدرس موسوی همچنین در ارتباط با کلینیک دیابت افزود : در بیمارستان بزرگ نفت اهواز کلینیک دیابت فعال بوده که هدف از ایجاد آن آموزش و درمان افراد مبتلا به دیابت می باشد که هماهنگ با سیستم پزشکی خانواده عمل می کنند،دو متخصص داخلی ، دو پزشک عمومی و یک پرستار مستقر هستند و این افراد دوره های کاملی در زمینه دیابت گذرانده اند.

وی ادامه داد: در هر بار ویزیت در کلینیک دیابت فرد مبتلا به دیابت حتما به طور کامل معاینه شده و فشار خون و BMI بیمار چک و آزمایشات لازم هر سه ماه یکبار انجام می شود، همچنین آزمایشات پروتئین ادرار و تستهای کبدی نیز سالی یکبار انجام می شود.

مسئول پزشکی خانواده بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز معاینه پای دیابتی را یک کار بسیار تخصصی که از ابزار های خاصی استفاده می شود عنوان کرد و گفت : خوشبختانه در سال 1398 با همت مدیریت بهداشت و درمان دستگاه    ABI  پیشرفته جهت معاینه پیشرفته حسی ، حرکتی و عروقی پا خریداری شده و در کلینیک دیابت مستقر است ، پس از معاینه پای دیابتی اگر همچنان فرد مشکلی داشته باشد به جراح ، ارتوپد و یا نورولوژیست ارجاع می شود.

وی افزود : در کلینیک دیابت آموزش های روزانه توسط کارشناس پرستاری در زمینه بیماری دیابت ، عوارض و راههای پیشگیری از آن ، نحوه تزریق انسولین و ... انجام می شود.

دکتر مدرس موسوی در ادامه به ارائه عملکرد دو سال اخیر مجموعه بهداشت و درمان اهواز در زمینه دیابت پرداخت و گفت : بیش از 6800 پرونده بیمار دیابتی در کلینیک دیابت موجود است و طی دو سال اخیر بیش از 46 هزار ویزیت بیماران مبتلا به دیابت و 156 مورد معاینه پای دیابتی و بیش از 700 مورد آموزش استفاده از قلم های آنالوگ انسولین و قلم ویکتوزا  در کلینیک دیابت بیمارستان بزرگ نفت اهواز انجام شده است.

وی افزود : غربالگری دیابت ابتدا برای افراد بالای 30 سال انجام می شد ولی در حال حاضر ازسن 8 سالگی برای افراد دارای یک ریسک فاکتور (از جمله سابقه خانوادگی ، چاقی و یا مشکلات قلبی عروقی ) و برای تمامی افراد بالای 18 سال انجام می شود.

دکتر موسوی به تعریف بیماری دیابت پرداخت و گفت : دیابت به طور کلی بیماری است که در آن افزایش میزان قند خون و یا اختلال سوخت و ساز مواد قندی در بدن ، به دلیل عدم ترشح و یا ناکافی بودن ترشح و یا عدم کارایی انسولین رخ می دهد.

مسئول پزشکی خانواده  با اشاره به دو نوع بیماری دیابت تصریح کرد: انسولین هورمونی ست که در سلول های جزایر لانگرهانس پانکراس ساخته و باعث می شود قند خون (blood sugar) بتواند وارد سلول ها شده و به سوخت و ساز برسد ؛ در افراد با دیابت نوع 1 انسولین ترشح نمی شود و معمولا برای درمان این افراد انسولین تجویز می شود،دیابت نوع یک معمولا در کودکان و افراد جوان بیشتر دیده می شود ، در بیماران با دیابت نوع 2 به دلایلی انسولین نمی تواند کار خود را در ورود قند خون به سلول ها انجام دهد ، این افراد معمولا چاق هستند و انسولین در سلول های چربی نمی تواند اثر بگذارد و یا یکسری آنتی بادی بر علیه انسولین ساخته می شود .

دکتر مدرس موسوی دیابت نوع 2 را معمولا ژنتیکی عنوان کرد و افزود : در دیابت نوع 2 معمولا در یک خانواده دو یا چند نفر درگیر هستند ولی در دیابت نوع 1 اینطور نیست.

مسئول پزشکی خانواده بهداشت و درمان صنعت نفت اهواز بیان کرد: با توجه به اینکه قند خون انرژی اصلی بدن ماست ، اگر فرد دچار دیابت شود مستعد بسیاری از بیماری هاست و ممکن است ارگان هایی مثل کلیه ، کبد ، قلب ، مغز و سلول های عصبی به مرور دچار مشکلاتی شوند.

وی با تاکید بر اینکه بیمار دیابتی باید ویزیت های تخصصی چشم ، کلیه ، نورولوژی و ... را انجام دهد گفت : در حقیقت در دیابت نوع 2 قبل از تشخیص دیابت ممکن است ارگانهای قلب ، کلیه ، چشم و اعصاب درگیر شده باشند و این موضوع اهمیت تشخیص به موقع دیابت را گوشزد می کند زیرا عوارض دیابت گاه از خود دیابت خطرناک تر است.

دکتر مدرس موسوی در ارتباط با غربالگری دیابت گفت : افرادی که قند خونشان بین 100تا 126 باشد پره دیابت (افراد مستعد دیابت ) و افراد با قند خون بیش از 126 افراد مبتلا به دیابت هستند که از طریق آزمایشات و بررسی های بیشتر از بین همه ی جمعیت تحت پوشش شناسایی می شوند.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از مواقع با رعایت اصول صحیح سبک زندگی و کاهش وزن افراد مستعد ابتلا به دیابت به یک فرد سالم تبدیل می شوند افزود : به افراد مستعد دیابت  و افراد مبتلا به دیابت توصیه هایی در زمینه اصلاح سبک زندگی ارائه می شود، مثل ورزش ، رژیم غذایی سالم ، کاهش وزن ، استفاده از مواد ارگانیک و عدم استفاده از فست فود ها .

دکتر مدرس موسوی در خصوص معاینه پای دیابتی گفت : بیماری دیابت در حالت پیشرفته موجب درگیری اعصاب محیطی و عروق کوچک شده به همین دلیل بیماران مبتلا به دیابت سالی یکبار در کلینیک دیابت از نظر حسی ، حرکتی و عروق پا بررسی و کنترل می شوند،فرد ممکن است اصلا دردی احساس نکند و ایجاد قرمزی و زخم را متوجه نشود و دچار زخم پای دیابتی شود.

وی افزود : سمینارهای آموزشی متعددی توسط پزشکان در بیمارستان برگزار می شود ، طی دوساله اخیر با همکاری واحد آموزش و معاونت بهداشت و طب صنعتی و واحد پزشکی خانواده پایگاه های سنجش فشار خون و دیابت در شرکتهای ملی مناطق  نفتخیز جنوب، نفت و گاز کارون و نفت  وگاز مارون برای مدیران و کارکنان شاغل  برگزار شده  است که بیش از  700 نفر در پایگاه های  فوق شرکت کرده و علاوه بر سنجش دیابت و فشار خون آموزش های لازم را نیز دریافت کرده اند.