یکم تا هفتم آبان ماه هفته ملی اطلاع رسانی هپاتیت

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بهداشت و درمان صنعت نفت غرب کشور :با توجه به اهمیت و حساسیت بیماری هپاتیت و لزوم پیشگیری و کنترل این بیماری دکتر مریم سنایی پزشک خانواده بهداشت و درمان صنعت نفت غرب کشور مطالب مفیدی را برای اشنایی هرچه بیشتر با این بیماری بیان کرد .

هپاتیت التهاب سلول های کبدی است. هپاتیت بیشتر در اثر عفونت ویروسی رخ می دهد که می تواند یک بیماری حاد یا مزمن باشد. هپاتیت ممکن است در اثر تماس با داروها یا توکسین ها نیز رخ دهد.هپاتیت ممکن است به صورت بیماری عفونی حاد ویروسی نوع A و E یا مزمن رخ دهد. بیمار مبتلا به بیماری مزمن، از ناخوشی خود بی خبر است و تست عملکرد کبدی نشانگر ناهنجاری بوده و آزمایشات بعدی وجود هپاتیت را تایید می کند. بیماری مزمن هپاتیت ویروسی نوع B و C موجب بیماری کبدی پیشرونده می شوند. بعضی از بیماران مبتلا به بیماری مزمن به پیوند کبد احتیاج دارند. نرخ عود پس از پیوند نیز بالا است. سرطان کبد ممکن است در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن رخ دهد. به جز هپاتیت B که DNA ویروس است ، بقیه هپاتیت ها RNA ویروس هستند.

هپاتیت مزمن:

زمانی از اصطلاح هپاتیت مزمن استفاده می شود که روند التهاب و تخریب بیش از شش ماه طول کشیده باشد.

هپاتیت A:

متوسط دوره کمون آن 4 هفته می باشد.(کمترین دوره کمون) .نحوه انتقال آن Fecal oral‌می باشد(آلودگی آب ، غذای آلوده، صدف و توت فرنگی و ...)

بیماری در دوره پرودرمال علایم  Flu-Like syn دیده می شود که با خستگی، درد عضلانی و آبریزش بینی خود را نشان می دهد.بیماری در اواخر پاییز و اوایل زمستان منتقل می شود.در کشورهای در حال توسعه، اغلب بچه ها تا قبل از بلوغ دچار بیماری می شوند. در کشورهای توسعه یافته هپاتیت A در دوران بزرگسالی مشخص می شود 

هپاتیت A‌در مهد کودک، NICU و در IV Drug user‌ ها و دیالیزیها(به علت ارتباط، نه به علت خونی) شایعتر است.ویروس از مادر به جنین و از طریق جنسی منتقل نمیشود. انتقال از طریق فرآورده های خونی بسیار نادر است.(نزدیک به صفر) . پیشگیری از هپاتیت A به دو شکل انجام می شود: تزریق IVIG و واکسیناسیون حداقل مدت اثر 20سال است .   

هپاتیت E:

ویروس هپاتیت E یک RNA ویروس فاقد کپسول است که ازطریق مدفوعی، دهانی و آب‌های آلوده منتقل می‌شود. شیوع این هپاتیت به‌صورت تک‌گیر و همه‌گیر است که اپیدمی در کشورهای توسعه‌نیافته، به‌ویژه در قارههای آسیا و آفریقا شایع‌تر است. این ویروس اولین بار در اپیدمی در هند در سال ۱۹۵۵ کشف شد.

این ویروس اغلب یک عفونت حاد خودمحدودشونده و خوش‌خیم ایجاد می‌کند و به‌ندرت خطرناک است (مگر در افرادِ دچار ضعف ایمنی یا زنان باردار)

علائم اصلی بیماری‌شامل: تب، زردی، بی‌اشتهایی، تهوع، ضعف و بی‌حالی است.ودوره کمون آن 4 الی 6 هفته می باشد.

هپاتیت C:

دوره کمون هپاتیت  c پنجاه  روز می باشد و درگیری در هر سنی وجود دارد.6 نوع ژنوتیپ دارد(1,2a,2b,3a,3b,4) بنابراین  HCV Ab محافظتی نمی باشد، پس احتمال عفونت مکرر وجود داردو تا به حال واکسنی پیدا نشده است.20 درصد کسانی که به هپاتیت مزمن C دچار می شوند، دچار سیروز می شوند.

نکته: تغذیه با شیر مادر باعث انتقال آن نمی شود.

نکته: احتمال عفونت کارکنان بهداشتی، بیشتر از جمعیت عادی نیست.

نکته: شدت هپاتیت C‌در طی مرحله حاد خود کمتر از هپاتیت B‌می باشد و احتمال اینکه با زردی همراه نباشد، بیشتر است.

توجه: احتمال فولمینانت شدن کمتر از 1%‌موارد می باشد.

توجه: احتمال ایجاد کانسر کبد در بیمار مبتلا به هپاتیت C بیشتر از هپاتیت B‌است؛ اما در صورت بروز سیروز در هر دو هپاتیت Bو C، احتمال کانسر برابر خواهد شد.

بهترین راه تشخیص، تکثیر ویروس HCV RNA با روش PCR‌می باشد.

هپاتیت B:

DNA ویروس می باشد. کپسید دارد، کپسید آن 6 وجهی است و روی آن Ag هایی قرار گرفته است که HBs Ag‌می باشند.

در داخل کپسید، DNA‌دو رشته ای قرار گرفته است که در لابه لای DNA‌ها پروتیینهایی وجود دارد که Pr هسته ای نامیده می شوند که HBc Ag‌هستند.

در داخل سیتوپلاسم ویروس، پروتیینی محلول قرار دارد که پروتویین Effective‌است و Hbe Ag‌نامیده می شود و نشان دهنده تکثیر ویروس است.

نکته: HBC Ag‌در پوششی از HBS Ag‌در خون وجود دارد. در نتیجه HBC Ag‌در سرم detect‌نمی شود.

نکته: بدن بر علیه هر یک Ab‌می سازد، پس ما می توانیم 3تا Ab و 2تا Ag در هپاتیت B‌   detect کنیم.(HBE Ab, HBc Ab, HBs Ab, HBs Ag, Hbe Ag)

دوره کومون: 30 تا 180 روز( به طور متوسط 90 روز) است.

نکته: ویروس هپاتیت B، می تواند ناقل، مزمن و فولمینانت شود و سرطان هم می دهد و می تواند PAN کلاسیک نیز ایجاد کند.

نکته: نه هپاتیت B و نه هپاتیت C اندیکاسیون سزارین نیستند و سزارین احتمال انتقال ویروس را کمتر نمی کند.

علایم و نشانه‌های هپاتیت B معمولاً ۳ ماه بعد از آلوده شدن به ویروس HBV ظاهر می‌شوند و می‌توانند طیف گسترده‌ای از علایم را شامل شود، علایم عفونت هپاتیت ب می‌تواند شامل:

راه های انتقال هپاتیت B

راه Vertical(مادر به جنین) شایعترین راه انتقال در کشورهای در حال توسعه می باشد، بیشترین زمان انتقال هنگام زایمان است(کمتر از 10% موارد انتقال رحمی وجود دارد.) در انتقال Vertical، نوزاد هپاتیت حاد را تجربه نمی کند و تقریبا در همه موارد این هپاتیت مزمن می شود. (ویروس از طریق شیر دادن منتقل نمی شود)

راه پوستی(شایعترین راه انتقال می باشد) مانند: IV drug user و Needle stick

تماس با خون(سرم) بیشترین احتمال انتقال را دارد

تمام مایعات بدن فرد مبتلا، آلوده می باشد

عطسه و استفاده از قاشق، راه نادری می باشد چون نیاز به انتقال میزان زیادی از ویروس دارد.

ریختن ترشحات بیمار روی پوست سالم یک فرد دیگر عامل انتقال نمی باشد، ولی اگر پوست خراش داشته باشد، منتقل می شود(مثل Needle Stick)

از طریق تزریق فرآورده های خونی •انتقال جنسی •انتقال از طریق اقدامات دندانپزشکی

هپاتیت D

هپاتیت D یک RNA‌ ویروس ناقص می باشد و برای رشد نیاز به HBs Ag دارد.

چون وابسته به هپاتیت B است، نحوه انتقال و دوره کمون آن مثل هپاتیت B است. علایم بالینی آن هم مانند هپاتیت B می باشد.

نکته: عفونت حاد هپاتیت D‌احتمال مزمن شدن هپاتیت B‌حاد(به صورت Co- infection) را افزایش نمی دهد ولی هپاتیت D‌در صورت سوار شدن(super infection) بر شدت هپاتیت B مزمن می افزاید و احتمال فولمیننسی و سیروز را در آن افزایش می دهد.

  نکته: واکسیناسیون بر علیه هپاتیت B نقش حفاظتی بر هپاتیت D نیز دارد.

نکته کلی: در هپاتیت حاد ویروسی بجز در مواردی که بیمار مبتلا به هپاتیت A‌یا E دچار بی اختیاری مدفوع شده و یا بیمار مبتلا به هپاتیت B یا  C دچار خونریزی شدید، نیازی به ایزولاسیون بیمار نیست.